EMPATİ:

Empati : bir insanin, kendisini karsisindaki insanin yerine koyarak onun duygularini ve dusuncelerini dogru olarak anlamasidir. Daha degisik bir deyisle.

· Empati : bir kisinin kendisini karsisindaki kisinin yerine koyarak olaylara onun bakis acisiyla bakmasi, o kisinin duygularini ve dusuncelerini dogru olarak anlamasi, hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi surecidir.

Yukaridaki empati tanimlari uc temel ogeden olusmaktadir. Bunlar:

1. Empati kuracak kisi, kendisini karsisindakinin yerine koymali, olaylara onun bakis acisiyla bakmalidir. Baska bir soyleyisle, empati kurmak isteyen kisinin, karsisindaki kisinin
fenomenolojik alanina girmesi gereklidir. Her insanin fenomenolojik (bakis acisi ) bir alani vardir. Her insan gerek kendisini gerekse cevresini, kendine ozgu bir bicimde algilar; bu algisal yasanti ozneldir (subjektiftir); kisiye ozgudur.

Yani her insan dunyaya, kendine ozgu bir bakis tarziyla bakar. Eger bir insani anlamak istiyorsak, dunyaya onun bakis tarziyla bakmali, olaylari onun gibi algilamaya ve yasamaya calismaliyiz.

2. Empati kurmus sayilmamiz icin, karsimizdaki kisinin duygularini ve dusuncelerini dogru olarak anlamamiz gereklidir.

3. Empati kuran kisinin zihninde olusan empatik anlayisin, karsidaki kisiye iletilmesine iliskin davranisidir. Karsimizdaki kisinin duygularini ve dusuncelerini tam olarak anlasak bile, eger anladigimizi ona ifade etmezsek empati kurma surecini tamamlamis sayilmayiz.

Empatik Davranis :

Bir insanin, Anababa, Yetiskin ve Cocuk rollerini, Yetiskin' in denetimi altinda dengeli sekilde kullanabilmesine Empatik Davranis denir. Bu davranisin yaygin oldugu toplum turune ise Empatik Toplum diyoruz.

Bir toplumdaki kisilerarasi iletisim seklinin degismesi/gelismesi, o toplumdaki cesitli kurumlarin degismesinden, gelismesinden bagimsiz degildir.Bir toplumdaki uretim bicimi ile yasama, dusunme ve kisilerarasi iletisim bicimleri arasinda yakin iliski vardir.

Empati - Sempati iliskisi :

Bir insana sempati duymak demek, o insanin sahip oldugu duygu ve dusuncelerin aynisina sahip olmak demektir. Karsimizdaki insana sempati duyuyorsak, onunla birlikte aci cekeriz ya da seviniriz.

Empati kurdugumuzda ise, karsimizdakinin duygu ve dusuncelerini anlamak esastir. Kendimizi sempati duydugumuz kisinin yerine koymamiz ve onu anlamamiz sart degildir; sempatide "yandas" olmak esastir.
Empati kurdugumuzda ise karsimizdaki kisiyle ayni duygulari ve gorusleri paylasmamiz gerekmez; sadece onun duygularini ve dusuncelerini anlamaya calisiriz.

Bir insani "anlamak" baska seydir, ona "hak vermek" ise baska seydir.

Empatide Anlamak

Sempatide Karsimizdakine hak vermek ( anlamis olalim ya da olmayalim ) soz konusudur.

Ornek: Bir ziyafettesiniz ve bir yakininiz, yaninda oturan kisinin uzerine yemek doktu. Eger yakininizin utandigini farkederseniz, bu bir empatidir.

Eger yakininiz yemegi doktu diye, onunla birlikte siz de utanirsaniz, sempati duymus olursunuz.

İnsanlar bazen bir yakinlari aci cektiginde ayni aciyi cekerler; ornegin esleri dogum sancisi ceken erkekler, benzeri bir sanciya tutulabilirler. Bu tur sancilar, bir sempati ifadesidir.

İnsanlar, kendileriyle empati kuruldugunda, anlasildiklarini ve kendilerine onem verildigini hissederler. Diger insanlar tarafindan anlasilmak ve onem verilmek ise, bizi rahatlatir; kendimizi iyi hissederiz.

Kaygili ve depresyon duzeyi yuksek olanlarin - muhtemelen ilgileri kendilerine yonelik oldugu icin - baska insanlarin ic dunyalarina ilgi gostermeleri ve onlarla empati kurmalari beklenemez. Yine, cocuklara kotu davranan ya da genelde saldirgan olan kisilerin, cevresindeki insanlarla empati kurma ihtimalleri dusuk olacaktir.

Son onbes-yirmi yildir universite mezunu bazi aydinlarimiz herkese (bakkala, copcuye, balikciya, ogretmene, avukata ) Hocam diye hitabetmektedirler. Bu davranislari:

-Gercek hocalarin (ozellikle ogretim uyelerinin ) otoritesine bas kaldirma isteginden kaynaklaniyor olabilir, veya
-"Herkesten ogrenebilecegimiz bir seyler vardir" gorusunden kaynaklanan esitlikci bir anlayisin urunu olabilir.

Sizden ogut isteyen, size akil danisan kisiler, elbette ki ogut verebilirsiniz. ( Bunu yaparken, Anababa tavri takinmis olabilirsiniz; olsun. Yerine gore bu tavrin sergilenmesi de gerekebilir.) Fakat eger karsinizdaki kisi sizden ogut istememisse, sadece durumu betimliyor, halini tasvir ediyorsa, lutfen ona akil vermeyiniz. Sadece onu dinleyiniz, onunla empati kurmaya calisiniz.
Boylece sikintisini paylasmis olursunuz. "Ogut vermek", sikinti paylasmak degildir. Yapilan ve yapilmakta olan arastirmalar, ulkemiz insanlarinin, ust duzeyde empatik tepki vermek yerine, daha cok birbirlerine ogut/akil verme egiliminde olduklarini gostermektedir.

Cocuk-Anababalar Toplumunun insanlari baskalarina akil vermeye meraklidirlar fakat, yasamlarindaki sorunlar karsisinda, kendi akillarina guvenmezler; cogunlukla bir buyuge, Anababa kabul ettikleri bir kisiye danisma ihtiyaci duyarlar.

Ulkemizdeki Cocuk - Anabablar toplumuna Yetiskin cizgilerin katilmasi, Cumhuriyet Donemine rastlar. Bir anlamada Turk toplumunda gercek Ronesans Cumhuriyetle ortaya cikmistir... Deneye ve gozleme onem veren pozitif bilim anlayisinin yayginlastigi bu donemde, bireysel akillarin sergilenmesine, dolayisiyla Yetiskin olmaya resmen izin verilmistir. Ataturk, bu yeni hayata bakis tarzini, "Hayatta en hakiki mursit ilimdir, fendir" diyerek ozetlemisti. Bu ozdeyisteki "ilim ve fen" kelimelerinin yerine, sanirirm "akil" kelimesini yerlestirebiliriz. Galiba Ataturk, Anababa ogretisinden ziyade, kendi akillarina guvenen bireylerden olusan bir toplum istiyordu.

Gunumuzde, basta kendini aydin sananlar dahil olmak uzere, falcilara, medyumlara akin akin kosan bir toplum olarak, Ataturk' un bu istegine ne kadar cevap verebildigimiz tartismaya aciktir.

Alıntıdır..